5 Nguyên Nhân Chính Gây Ra Hiện Tượng Tự Phóng Điện Của Ắc Quy

Hiện Tượng Tự Phóng Điện Của Ắc Quy Là Gì?

Hiện tượng tự phóng điện của ắc quy là quá trình mà ắc quy bị mất dần điện năng ngay cả khi không được kết nối với tải hoặc thiết bị tiêu thụ điện. Điều này có nghĩa là ngay cả khi không sử dụng, ắc quy vẫn bị suy giảm dung lượng theo thời gian. Đây là một đặc tính phóng nạp của ắc quy, không phải là lỗi sản xuất, và xảy ra do các phản ứng hóa học bên trong ắc quy.

Nguyên Nhân Gây Ra Hiện Tượng Tự Phóng Điện Của Ắc Quy

Nhiệt độ môi trường cao

Nhiệt độ cao làm tăng tốc độ phản ứng hóa học trong ắc quy, từ đó đẩy nhanh quá trình tự phóng điện. Càng nóng, các ion chuyển động càng nhanh, khiến năng lượng trong ắc quy bị tiêu hao nhiều hơn ngay cả khi không sử dụng.

Dòng rò từ thiết bị điện khi gắn trên xe

Ắc quy lắp trên xe thường bị tiêu hao điện do các thiết bị điện tử như đồng hồ, cảm biến, hộp điều khiển vẫn hoạt động dù xe đã tắt máy. Ngoài ra, hệ thống dây điện bị rò rỉ, chạm chập cũng là nguyên nhân làm điện năng bị thất thoát liên tục. Nếu không phát hiện kịp, ắc quy có thể bị hết điện hoàn toàn sau vài ngày không sử dụng.

Để lâu không sử dụng

Khi ắc quy không được sử dụng trong thời gian dài mà không nạp điện, năng lượng bên trong sẽ tự giảm do các phản ứng hoá học vẫn diễn ra. Nếu để cạn kiệt hoàn toàn, hiện tượng sulfat hóa sẽ diễn ra mạnh mẽ, khiến tinh thể sunfat bám chặt vào bản cực, làm giảm dung lượng và khả năng nạp xả.

→Xem thêm: Làm Thế Nào Để Tránh Ắc Quy Xe Ô Tô Hết Điện Khi Để Lâu?

Tạp chất trong vật liệu chế tạo

Ắc quy sử dụng vật liệu không tinh khiết, chứa nhiều tạp chất sẽ dễ xảy ra các phản ứng phụ làm tiêu hao điện năng bên trong. Đây là lý do vì sao các loại ắc quy rẻ tiền, kém chất lượng thường nhanh xuống cấp. Sử dụng ắc quy chính hãng, sản xuất với quy trình kiểm soát chặt chẽ sẽ giúp hạn chế tình trạng này và kéo dài tuổi thọ thiết bị.

Bề mặt ắc quy bẩn hoặc ẩm ướt

Bề mặt ắc quy nếu bị dính bụi bẩn, dầu mỡ hoặc bị ẩm có thể tạo ra một lớp dẫn điện yếu giữa hai cực. Lớp dẫn này hình thành dòng rò nhỏ, làm mất điện dần theo thời gian. Dù dòng điện rò rất nhỏ nhưng nếu kéo dài sẽ ảnh hưởng đáng kể đến dung lượng ắc quy.

Ảnh Hưởng Của Hiện Tượng Tự Phóng Điện Của Ắc Quy

Làm giảm dung lượng và hiệu suất của ắc quy

Hiện tượng tự phóng điện của ắc quy gây mất điện dần ngay cả khi không sử dụng. Điều này làm giảm dung lượng khả dụng mỗi khi cần dùng, dẫn đến việc ắc quy không thể cung cấp đủ dòng điện cho thiết bị hoặc phương tiện. Khi cần khởi động xe, hệ thống có thể không hoạt động do điện áp không đủ, gây bất tiện và mất thời gian cho người sử dụng.

Gây khó khăn khi khởi động thiết bị hoặc xe cộ

Với các phương tiện như ô tô, xe máy,... ắc quy là bộ phận đảm nhận việc khởi động. Khi ắc quy bị tụt điện do tự phóng điện, thiết bị sẽ khó khởi động hoặc không thể khởi động được. Đặc biệt trong trường hợp để xe lâu ngày không sử dụng, hoặc vào những buổi sáng sớm, và sau kỳ nghỉ dài.

Ảnh hưởng đến các thiết bị điện tử liên quan

Khi điện áp ắc quy không ổn định do tụt áp từ từ, các thiết bị điện tử sử dụng nguồn từ ắc quy như bộ điều khiển ECU, cảm biến, hệ thống báo động… có thể hoạt động không chính xác, chập chờn hoặc bị lỗi. Trong một số trường hợp, dòng điện yếu còn có thể khiến các mạch điện bị cháy hoặc hoạt động sai lệch, gây hỏng hóc thiết bị.

Rút ngắn tuổi thọ của ắc quy

Ắc quy nếu bị xả kiệt sau đó bị nạp lại liên tục sẽ làm giảm tuổi thọ. Việc này khiến bản cực bên trong bị suy yếu, dễ sulfat hóa, dẫn đến tình trạng chai, mất khả năng giữ điện. Ắc quy vốn có tuổi thọ trung bình từ 2 đến 3 năm (tùy loại), nhưng nếu để tình trạng tự phóng điện xảy ra thường xuyên mà không khắc phục, tuổi thọ có thể rút ngắn chỉ còn vài tháng đến 1 năm.

Cách Giảm Thiểu Hiện Tượng Tự Phóng Điện Của Ắc Quy

Bảo quản ắc quy ở nơi thoáng mát, khô ráo

Nhiệt độ và độ ẩm là hai yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến tốc độ tự phóng điện của ắc quy. Vì vậy, hãy cất giữ ắc quy ở nơi khô thoáng, tránh ánh nắng trực tiếp, không gần nguồn nhiệt hoặc các khu vực ẩm thấp.

Vệ sinh bề mặt ắc quy thường xuyên

Bề mặt ắc quy nếu bị bám bụi, dầu mỡ, hoặc bị ẩm có thể dẫn đến thất thoát điện năng. Do đó, cần vệ sinh định kỳ bề mặt ắc quy, đặc biệt là khu vực gần cực âm và cực dương. Có thể dùng khăn khô hoặc bàn chải mềm lau sạch bụi, không để hóa chất hoặc nước dính lên bề mặt.

Nạp điện định kỳ ngay cả khi không sử dụng

Để tránh tình trạng cạn điện khi ắc quy để lâu không dùng, bạn nên sạc lại ắc quy định kỳ từ 1–2 tháng/lần, tùy vào điều kiện bảo quản. Với các hệ thống dự phòng hoặc thiết bị lưu trữ, nên sử dụng bộ sạc duy trì để giữ điện áp ổn định mà không làm hư ắc quy.

Sử dụng ắc quy chất lượng tốt, chính hãng

Ắc quy chất lượng cao được sản xuất với vật liệu tinh khiết, quy trình kiểm soát nghiêm ngặt sẽ ít xảy ra hiện tượng tự phóng điện hơn so với các loại rẻ tiền, kém chất lượng. Việc chọn mua ắc quy từ những thương hiệu uy tín cũng là một cách đầu tư dài hạn để tránh phải thay thế hoặc sửa chữa thường xuyên.

Kiểm tra và bảo trì thiết bị định kỳ

Nếu ắc quy đang lắp trên xe hoặc hệ thống điện, bạn nên thường xuyên kiểm tra các thiết bị tiêu thụ điện để đảm bảo không có dòng rò bất thường khi thiết bị đã tắt. Hệ thống dây điện, cầu chì, và các mạch điều khiển cần được kiểm tra định kỳ để tránh chập điện hoặc thất thoát năng lượng không mong muốn.

Trên đây là bài viết giúp bạn hiểu rõ về hiện tượng tự phóng điện của ắc quy, bao gồm nguyên nhân gây ra, tác động đến thiết bị và cách phòng tránh hiệu quả. Hy vọng bài viết đã cung cấp thông tin hữu ích để bạn chủ động hơn trong việc chăm sóc và sử dụng ắc quy đúng cách.